مدار صفر درجه، موید یا منکر هولوکاست؟
اشپیگل آنلاین در مقاله ای به بررسی سریال مدار صفر درجه و پخش آن از تلویزیون ایران پرداخته است
این نشریه می نویسد، مدار صفر درجه یک سریال تلویزیونی درباره تعقیب یهودیان هر دوشنبه شب میلیونها نفر را در ایران به پای تلویزیون می کشاند. مدار صفر درجه قصه حبیب یک جوان ایرانی را تعریف می کند که به اتفاق دو دوست خود اندکی پیش از جنگ دوم جهانی برای تحصیل فلسفه راهی پاریس می شود. او به سارا هم شاگرد یهودی خود دل می بندد. به زودی نازیها پایتخت فرانسه را به اشغال خود در می آورند و دست به کار می شوند که یهودیان را به اردوگاههای کار اجباری بفرستند. زندگی سارا و خانواده اش هم به خطر می افتد. حبیب به نجات آنها می شتابد و برای آنها گذرنامه ایرانی تهیه میکند تا بتوانند به تهران بگریزند.
اشپیگل آنلاین نوشته است، مطرح شدن این موضوع در ایران خیلی غریب است. رییس جمهور محمود احمدی نژاد هلوکاست را یک اسطوره خوانده است، اما فیلم تماشایی مدار صفر درجه که از چهار ماه پیش در ایران پخش می شود عکس آن را ثابت میکند. دست کم در نگاه اول چنین به نظر میرسد. ناتالی ماتی بازیگر جوان فرانسوی این فیلم که نقش سارا را بازی میکند نیز همین عقیده را دارد.
او در گفتگویی با اشپیگل آنلاین گفت در این فیلم دیالوگهایی هستند که صریحا به کشتار یهودیان به دست نازیها اشاره میکنند. علاوه بر این سارا و خانواده اش نقش مثبت را بازی میکنند. بسیاری از ایرانیان نیز همین را میگویند و از دیدن آن در تلویزیون دولتی به حیرت افتاده اند. یک دانشجوی ایرانی که چند قسمت از این فیلم را دیده است میگوید تلویزیون ایران ظاهرا کنترل روی تولیدات خود را از دست داده است. از نظر او این فیلم از جهات دیگر نیز به یک تابو پرداخته است.
اینها همه در تلویزیون ایران عادی نیستند علاوه بر این موضوع عشق و نامه نگاری میان یک زن متاهل و یک افسر پلیس و نیز اندکی فمینیسم مطرح می شود که بر جذابیت این سریال می افزاید. این محصول از لحاظ فنی هم به مراتب از سطح تولیدات ایران بالاتر است. حتی روزنامه وال استریت ژورنال نیز در هفته گذشته از این سریال ایرانی ستایش کرد و نوشت این فیلم تلاش دولت ایران است تا تصویر یهودیان در ایران را بهتر جلوه دهد.
اما این تفسیر وال استریت ژورنال چندان درست نیست. اگر دقت شود می توان دریافت که در پس ظاهر زیبای این فیلم نظریه منکران هلوکاست نهفته است. به موجب این نظریه صهیونیستهای یهودی با همدستی با آدولف هیتلر قصد داشتند آرزوی تاسیس کشور یهود را برآورده سازند. به طور مثال تعریف می شود که چطور در زمانی که حبیب هنوز در تهران است یک خاخام ایرانی که از مهاجرت یهودیان به فلسطین انتقاد می کند به دست صهیونیست ها به قتل می رسد. دایی دختر دانشجوی یهودی سرنوشت مشابهی دارد دلیل آن هم بعد روشن می شود. این استاد بازنشسته تاریخ مدارکی از ارتباط پنهانی میان انجمن جهانی یهودیان و ناسیونالیستها را در دست دارد.
حسن فتحی کارگردان و فیلمنامه نویس این فیلم می گوید، عقاید رییس جمهور ایران به هیچوجه علت تولید آن نبوده است. او میگوید طرح ساخت فیلم پنج سال پیش یعنی مدتها پیش از روی کار آمدن احمدی نژاد شروع شده بود. اما این استدلال یک ایراد دارد. در آن یام احمدی نژاد هنوز رییس جمهور نشده بود، اما نظریات افرادی چون روژه گارودی که هلوکاست را انکار می کنند در ایران شهرت داشتند. یکی از کتابهای گاردوی نیز در تیتراژ فیلم به عنوان منبع تاریخی معرفی میشود. به عنوان مشاور تاریخی کارگردان نیز به عبدالله شهبازی اشاره شده است، یک انکارکننده فعال هولوکاست که در مقالاتی در در وبلاگ خود به نشانی این نکته را ثابت میکند.
فتحی هم منکر این افکار نیست. او در مصاحبه با اشپیگل انلاین گفت مدارک تاریخی ثابت میکنند که اغلب قربانیان نازیها یهودیانی بودند که با اشغال فلسطین مخالفت می ورزیدند. اما فتحی این فیلم تلویزیونی را در خدمت تفاهم میان ملل میداند او میگوید من با این فیلم میخواستم سهمی در دیالوگ میان فرهنگها و ادیان ایفا کنم. باید این سئوال را مطرح کرد که آیا دیالوگ میان ادیان و فرهنگها با افکار افراطی میسر است یا نه. عجیب آن است که مدار صفر درجه درست در وسط خاک اروپا در فرانسه و مجارستان و با شرکت فعال هنرپیشگان اروپایی ساخته شده است. واقعیتی که به کارگردان ایرانی اجازه داده است چنین با اعتماد به نفس به پروژه خود ادامه دهد.
Mouood.org
